Blog Szczęśliwi.pl

EDUKACJA SEKSUALNA DZIECKA to ważna dziedzina świadomego rodzicielstwa i kształcenia w procesie wychowania

Dlaczego dzieci potrzebują edukacji seksualnej? (według WHO)

Wiek, w którym rozpoczyna się edukację seksualną, jest niezwykle zróżnicowany w poszczególnych krajach europejskich. Zgodnie z danymi raportu SAFE8 w Portugalii rozpoczyna się ona w wieku 5 lat, w Hiszpanii, Włoszech i na Cyprze w wieku 14 lat. Jeśli przyjrzymy się jednak dokładniej, okazuje się, że różnice nie są aż tak znaczne, jak wydaje się to na początku. Wynikają one w znacznej mierze z rozumienia pojęcia „edukacji seksualnej”.

Definicja edukacji seksualnej obejmującą nie tylko fizyczne, emocjonalne i interakcyjne aspekty seksualności i kontaktów seksualnych, ale także szereg innych czynników, takich jak przyjaźń czy poczucie bezpieczeństwa i atrakcyjności. Jeśli zastosuje się tę szerszą koncepcję, bardziej zrozumiałe staje się, że w wielu krajach edukacja seksualna rozpoczyna się w szkole podstawowej. Tam gdzie edukacja seksualna rozpoczyna się w szkole średniej, zazwyczaj stosuje się znacznie węższą definicję „kontaktów seksualnych”. Te różnice w definicjach wyjaśniają także, dlaczego w niektórych krajach termin „wychowanie seksualne i związki międzyludzkie” lub też podobne terminy są chętniej stosowane niż „edukacja seksualna”.

Edukacja seksualna rozpoczyna się w momencie narodzin

Od momentu urodzenia dzieci uczą się wartości i przyjemności wynikających z kontaktów cielesnych, ciepła i bliskości. Wkrótce potem uczą się znaczenia słów „czysty” i „brudny”. Później uczą się rozróżniać mężczyzn i kobiety, a także serdecznych przyjaciół i obcych. Kwestia polega zatem na tym, iż od momentu urodzenia rodzice (w szczególności) przekazują swoim dzieciom informacje dotyczące ludzkiego ciała i intymności. Innymi słowy angażują się i są włączeni w proces edukacji seksualnej.

Edukacja seksualna musi być dostosowana do wieku

Zwrot „dostosowany do wieku” ma niezwykle istotne znaczenie. W rzeczywistości bardziej prawidłowe jest użycie zwrotu „dostosowany do rozwoju”, ponieważ nie wszystkie dzieci rozwijają się w tym samym tempie. Czteroletnie dziecko może zapytać skąd się biorą dzieci, a odpowiedź „z brzuszka mamy” jest zazwyczaj wystarczająca i dostosowana do wieku. To samo dziecko może później zacząć się zastanawiać „w jaki sposób dzieci dostają się do brzuszka mamusi?” i w tym momencie inna odpowiedź będzie dostosowana do wieku. Natomiast odpowiedź „jesteś jeszcze za mały na takie pytania” nie jest odpowiednia. Dostosowanie do wieku wyjaśnia, dlaczego te same zagadnienia dotyczące edukacji seksualnej mogą wymagać zmiany odpowiedzi; wraz z procesem dojrzewania udzielane wyjaśnienia będą miały bardziej całościowy charakter. (1)

Naturalne fazy rozwoju seksualnego dzieci

1. Niemowlęta w wieku od 0. do 1. roku (odkrywanie)

• Rozwój seksualności dziecka rozpoczyna się w momencie urodzenia.
• Niemowlęta skupiają się całkowicie na własnych zmysłach: dotyku, słuchu, wzroku, smaku i zapachu. Dzięki swoim zmysłom mogą doświadczać uczuć komfortu i bezpieczeństwa. Niezwykle istotne jest przytulanie i obdarzanie pieszczotami własnego dziecka, z uwagi na fakt, iż dzięki temu tworzone są fundamenty jego zdrowego, właściwego rozwoju społecznego i emocjonalnego.
• Niemowlęta są niezwykle aktywne, odkrywając otaczający je świat. Jest to widoczne na podstawie występującej u nich tendencji do brania do ust zabawek (dotyk), przyglądania się twarzom lub poruszającym się przedmiotom (wzrok), a także słuchania muzyki (słuch).
• Niemowlęta odkrywają również własne ciała. Często dotykają się, a czasami dotykają również swoich narządów płciowych. Często nie dzieje się tak celowo, ale przez przypadek.

2. Małe dzieci w wieku od 2 do 3 lat (ciekawość/badanie własnego ciała)

• Małe dzieci stają się świadome samych siebie i swoich ciał. Uczą się także, że różnią się od innych dzieci i od osób dorosłych (rozwijają swoją tożsamość).
• Małe dzieci uczą się, że istnieją chłopcy i dziewczynki (dochodzi u nich do rozwoju tożsamości płciowej).
• Małe dzieci stają się bardzo ciekawe własnego ciała, a także osób z ich otoczenia. Często badają w dokładny sposób swoje ciała i narządy płciowe, a także pokazują je innym dzieciom i osobom dorosłym. Małe dzieci rozmyślnie dotykają swoje narządy płciowe, ponieważ sprawia im to przyjemność.
• U małych dzieci istnieje duża potrzeba kontaktu fizycznego. Lubią siadać innym osobom na kolanach i być przytulane.
• Małe dzieci zaczynają się także uczyć, co im wolno, a czego nie (normy społeczne).

3. Dzieci w wieku od 4 do 6 lat (nauka reguł, zabawa i nawiązywanie przyjaźni)

• Dzieci mają większy kontakt z dużymi grupami osób (w przedszkolu i szkole). Coraz więcej uczą się o tym, jak należy postępować (zasady społeczne). Uczą się, iż osoby dorosłe nie pochwalają eksponowania publicznie swojego ciała i dotykania siebie lub innych. W związku z tym mniej chętnie chodzą nago i nie dotykają swoich narządów płciowych w miejscach publicznych.
• Badanie własnego ciała i ciała innych osób odbywa się bardziej w kontekście zabawy („gry seksualne”): dzieci bawią się w „mamę i tatę”, a także w „lekarza„ początkowo w sposób jawny, natomiast później często w sekrecie. Dzieje się tak, ponieważ dzieci dalej uczą się, że przebywanie nago w miejscach publicznych jest niedozwolone.
• „Faza brzydkich wyrazów” – dzieci odkrywają, że istnieją granice. Zauważają one, iż mówienie pewnych wyrazów wywołuje reakcję innych osób z ich otoczenia. Jest to dla nich ekscytujące i zabawne, a zatem ciągle powtarzają te słowa.
• W tym wieku dzieci interesują się sprawami prokreacji i często zadają pytania typu: „Skąd się biorą dzieci?”.
• Większość dzieci zaczyna doświadczać uczucia wstydu w odniesieniu do własnego ciała i zaczynaja wyznaczać granice w stosunku do siebie. Dzieci wiedzą, że są chłopcem lub dziewczynką i że zawsze nimi będą.
• Rozwijają się u nich wyraźne koncepcje dotyczące tego, „co robią chłopcy” i „co robią dziewczynki” (role społeczne).
• Dzieci nawiązują przyjaźnie z innymi dziećmi: najczęściej z dziećmi obu płci, choć czasami jedynie z chłopcami lub dziewczynkami (osobami tej samej płci).
• Dzieci w tym wieku często kojarzą przyjaźń i sympatię z miłością i twierdzą, że „są zakochane”. Na przykład bardzo często mówią, że są zakochane w swojej mamie, tacie lub króliku. To zazwyczaj nie ma nic wspólnego z odczuwaniem seksualności i pożądania. Często jest to sposób mówienia o tym, że kogoś lubią.

4. Wiek od 7 do 9 lat (wstyd i pierwsza miłość)

• Dzieci mogą czuć się nieswojo, kiedy są nagie w obecności innych osób. Nie chcą już rozbierać się w obecności osób dorosłych i przestają chodzić nago.
• Dzieci zadają mniej pytań dotyczących seksu, co jednak nie oznacza, iż są w mniejszym stopniu zainteresowane tym tematem. Zorientowały się już, iż seks jest tematem „niewygodnym” i że nie jest właściwe mówienie o nim w miejscach publicznych.
• Dzieci dużo fantazjują, wykorzystując to, co widzą wokół siebie (rodzina, szkoła, telewizja itp.). Ich fantazje często mieszają się z rzeczywistością i mogą dotyczyć na przykład miłości, a czasami także tego, jak to jest być zakochanym w osobie tej samej płci.
• Tworzą się grupy „dziewcząt” i „chłopców” oceniające się nawzajem. Chłopcy często uważają, że dziewczynki są „głupie” i „dziecinne”, podczas gdy dziewczynki sądzą, iż chłopcy są „zbyt awanturniczy” i zachowują się „w sposób brutalny”.
• W sytuacjach grupowych (klasa, przyjaciele) często uważają, iż istotne jest pokazanie, jacy są dorośli, silni i mądrzy. Dzieci próbują wzajemnie prześcigać się. Chcą pokazać, iż wiedzą coś o świecie starszych dzieci i osób dorosłych. Jednym ze sposobów jest pokazywanie jak dużo wiedzą o seksie, używając wyrażeń erotycznych (języka związanego z seksem).
• Dzieci znajdują rymy do słów związanych z seksem i opowiadają sobie dowcipy dotyczące seksu (sprośne dowcipy). Należy jednak zaznaczyć, iż często nie rozumieją o czym mówią.
• W tym okresie życia często doświadczają uczucia, iż po raz pierwszy są zakochane.

5. Wiek od 10 do 15 lat (okres przed dojrzewaniem i dojrzewanie)

10-11-latki – okres przed dojrzewaniem:

• Rozpoczyna się okres dojrzewania. Hormony płciowe zaczynają być aktywne, co manifestuje się w sposobie zachowania i rozwoju fizycznym, ale także w sposobie postrzegania i wahaniach nastroju. Dziewczynki zazwyczaj osiągają ten okres rozwojowy 2 lata wcześniej niż chłopcy. Pojawiają się widoczne zmiany fizyczne, takie jak rozwój piersi i zwiększenie wzrostu.
• Od około 10. roku życia dzieci zaczynają bardziej interesować się seksualnością osób dorosłych. Częściej fantazjują na temat seksualności i słyszą oraz widzą różne rzeczy w książkach, telewizji i Internecie, co z kolei zwiększa ich ciekawość. Pomimo wszystko ich reakcje mogą być pruderyjne bądź bezceremonialne w momencie, kiedy rozpoczyna się z nimi rozmowy na temat seksualności.
• W tym okresie mogą być podejmowane pierwsze kroki „dotyczące” miłości: młodzi ludzie zaczynają spotykać się ze sobą i ostrożnie zalecają się do siebie (trzymanie się za ręce, pocałunki w policzki itp.).

Wiek od 12 do 15 lat – okres dojrzewania:

• U większości chłopców w tym okresie rozpoczyna się dojrzewanie. Rozpoczyna się wzrost penisa i jąder, a także pojawia się owłosienie narządów płciowych i pod pachami. Następuje gwałtowny wzrost. Głos staje się głębszy i zaczyna pojawiać się zarost. U chłopców w wieku 13 lat (średnio) po raz pierwszy ma miejsce ejakulacja, co jest oznaką, iż są oni dojrzali seksualnie i mogą mieć dzieci.
• Dziewczynki również rozwijają się dalej. Okres gwałtownego wzrostu mają już za sobą, zaczyna się pojawiać owłosienie łonowe i pod pachami. U dziewczynek w wieku 12 lat (średnio) występuje pierwsza miesiączka, co oznacza, iż są one dojrzałe seksualne i mogą zajść w ciążę.
• Może zwiększać się częstość masturbacji, w większym stopniu u chłopców niż u dziewczynek.
• Osoby w wieku młodzieńczym mogą być bardzo niepewne w odniesieniu do swojego rozwoju własnego ciała i zadawać sobie pytanie „Czy to jest prawidłowe?”, „Czy ich rozwój nie przebiega zbyt wolno w porównaniu z rówieśnikami?”. Osoby młode muszą przyzwyczaić się do swojego „nowego ciała”, często czują się nieswojo i są zażenowane.
• U młodych osób rozwija się seksualny wizerunek samych siebie: traktują siebie jako osoby, które mogą uprawiać seks, a to z kolei jest powodem, że chcą być atrakcyjne. Ponieważ często czują się niepewnie w stosunku do własnego ciała, są również niepewne co do tego, w jakiej mierze są atrakcyjne (dla swojego potencjalnego partnera).
• Młodzi ludzie w tym wieku często są bardzo wrażliwi na opinie innych osób: wpływ na nich mogą wywierać rówieśnicy.
• Zaczynają także postrzegać osoby w tym samym wieku jako seksualnie atrakcyjne.
• Chłopcy i dziewczęta stopniowo odkrywają, czy bardziej interesują się chłopcami, czy dziewczynkami (orientacja seksualna).
• Często po raz pierwszy się zakochują na poważnie. Flirtują ze sobą i tworzą pierwsze związki.
• Są bardziej doświadczeni w całowaniu się i pieszczotach, pettingu.

6. Wiek od 16 do 18 lat (na progu dorosłości)

• Młodzi ludzie stają się bardziej niezależni i w mniejszym stopniu są związani z własnymi rodzicami. Młode osoby w bardziej wyraźny sposób uświada- miają sobie, czy są heteroseksualne, czy homosek- sualne.
• Zaczynają eksperymentować ze związkami.
• Młodzi ludzie zdobywają doświadczenia seksualne: całują się pieszczą, niektórzy zdobywają te doświadczenia szybciej niż inni.
• Kolejność rozwoju seksualnego młodych ludzi przebiega następująco: całowanie się, dotykanie i pieszczenie przez ubrania, pieszczoty nago, stosunki seksualne (osoby heteroseksualne) i w końcu seks oralny i czasami analny.
• Nabierają większego doświadczenia, jak układać sobie relacje z osobami przeciwnej płci: pertraktacje, komunikowanie się, wyrażanie życzeń i wyznaczanie granic oraz okazywanie szacunku – wszystko to stanowi dla nich istotne kwestie. (2)

Wytyczne WHO dotyczące edukacji seksualnej

Holistyczna edukacja seksualna powinna opierać się na następujących zasadach:

1. Edukacja seksualna powinna być dostosowana do wieku, stopnia rozwoju młodych osób i zdolności rozumienia, a także do kultury, z jakiej się wywodzą, uwzględniając społeczno-kulturową tożsamość płci. Powinna też odnosić się do rzeczywistej sytuacji, w jakiej żyją młodzi ludzie.
2. Edukacja seksualna oparta jest na prawach człowieka (seksualnych i reprodukcyjnych).
3. Edukacja seksualna oparta jest na koncepcji holistycznie rozumianego dobrostanu, w tym zdrowia.
4. Edukacja seksualna jest trwale oparta na równości płci, samostanowieniu i akceptacji różnorodności.
5. Edukacja seksualna rozpoczyna się w momencie narodzin.
6. Edukację seksualną należy rozumieć jako wkład w kierunku sprawiedliwego i samostanowiącego społeczeństwa, zarówno w odniesieniu do jednostek, jak i wspólnoty.
7. Edukacja seksualna oparta jest na aktualnych/ sprawdzonych informacjach naukowych.

Edukacja seksualna ma na celu uzyskanie następujących rezultatów:

1. Stworzenie społecznego klimatu tolerancji, otwartości i szacunku w odniesieniu do seksualności, różnych stylów życia, postaw i wartości.
2. Respektowanie różnorodności seksualnych, różnorodności związanych z płcią i świadomości dotyczącej tożsamości seksualnej i ról przypisywanych płciom.
3. Umacnianie ludzi w dokonywaniu świadomych wyborów w oparciu o zrozumienie i odpowiedzialne zachowania zarówno w odniesieniu do siebie, jak i partnera. Zapewnia świadomość i wiedzę dotyczącą ludzkiego ciała, jego rozwoju i funkcjonowania, zwłaszcza w odniesieniu do seksualności.
4. Uświadomienie i zdobycie wiedzy na temat ludzkiego ciała.
5. Zapewnienie zdolności do rozwoju jako jednost- ki seksualnej, nauczenie się wyrażania uczuć i potrzeb, doświadczania w przyjemny sposób seksu- alności i rozwinięcia ról płciowych i tożsamości seksualnej.
6. Umożliwienie zdobycia odpowiednich informacji o fizycznych, kognitywnych (poznawczych), społecznych, emocjonalnych i kulturowych aspektach seksualności, antykoncepcji, zapobieganiu chorobom przenoszonym drogą płciową i HIV, a także wymuszeniach seksualnych.
7. Zapewnienie koniecznych umiejętności życiowych umożliwiających radzenie sobie z seksualnością i związkami.
8. Zapewnienie dostępu do informacji i poradnictwa oraz usług medycznych, zwłaszcza w przypadku problemów i pytań dotyczących seksualności.
9. Prowadzenie rozważań na temat seksualności i różnych norm i wartości w odniesieniu do praw człowieka mającego na celu rozwój własnego krytycznego podejścia.

10.Umożliwienie budowania związków, w których istnieje obopólne zrozumienie, związków opartych na równości oraz szacunku dla potrzeb innych osób i wyznaczonych przez nie granic. To z kolei przyczynia się do zapobiegania wykorzystywaniu seksualnemu i przemocy.

1. Rozwój zdolności komunikowania się na temat seksualności, emocji i związków, jak również znajomość właściwego języka umożliwiającego komunikacje w tym zakresie. (3)

Źródło:

Artykuł składa się z fragmentów dokumentu WHO “Standardy edukacji seksualnej w Europie. Podstawowe zalecenia dla decydentów oraz specjalistów zajmujących się edukacją i zdrowiem”

(1) tamże, str. 13;

(2) tamże, str. 24-26;

(3) tamże, str. 27.

Autor/ka: Aga Nuckowska

Redaktor naczelna NATULI Dzieci są ważne. Terapeutka Gestalt, pedagog i filolog. Współautorka książki „Jak zrozumieć małe dziecko”. Inicjatorka wielu działań na rzecz dzieci w Polsce i poza nią. Mieszka na wyspie na środku Pacyfiku.

Wychowanie do szczęścia, to nadrzędny cel wychowania dziecka

Co może stanowić nadrzędny cel wychowania dziecka?

Z praktycznego punktu widzenia w całości zgadzam się i popieram wszystkie trzy cele wychowania określone w oficjalnej definicji. A więc:

– ukształtowanie dziecka na dorosłego człowieka pod względem fizycznym, moralnym i umysłowym,

– przygotowanie dziecka do życia w społeczeństwie,

– danie dziecku wykształcenia w określonym kierunku.

Jednak jako doświadczony prawnik w zakresie prawa rodzinnego mam wątpliwości, czy spełnienie w procesie wychowania dziecka tych trzech celów wychowania zapewni później dorosłemu człowiekowi optymalne spełnienie się w życiu, czy na pewno takie cele wychowania dadzą mu wielkie zadowolenie z życia.

Zacznę od oczywistego stwierdzenia. Każde działanie człowieka powinno zmierzać do jakiegoś celu głównego, nadrzędnego. Nie podlega dyskusji, że wszystkie działania rodziców i nauczycieli powinny mieć jakieś pozytywne cele związane z dalszym życiem dziecka jako dorosłego człowieka, w tym jeden najważniejszy. W rozdziale „O sensie i celu życia człowieka” odpowiedziałem i chyba udowodniłem, że najważniejszym i uniwersalnym celem i sensem życia dla każdego człowieka jest szczęście. Z kolei w rozdziale „O szczęściu” nakreśliłem moją definicję szczęścia. Prawdziwe szczęście to pełnia życia, dająca wielkie zadowolenie z osiągnięcia najważniejszych wartości, wybranych za cele i sens życia, polegająca na:

– oddaniu w miłości,

– spełnieniu w małżeństwie,

– posiadaniu dziecka (dzieci),

– dobrym wychowaniu i wykształceniu dzieci,

– spełnieniu w rodzinie,

– satysfakcji z pracy zawodowej,

– samorealizacji przez twórcze życie i bezinteresowne czynienie dobra.

Oczywiście te siedem wskazanych przeze mnie warunków będzie celem każdego indywidualnego człowieka wówczas, gdy zgodzi się on ze mną, że właśnie te wartości są także najważniejsze dla niego i przyjmie je do realizacji na swojej drodze do prawdziwego szczęścia. Oznaczać to będzie, że każda z tych siedmiu wartości stanie się koniecznym elementem prawdziwego szczęścia. Osiągnięcie każdej z nich może być już szczęściem samym w sobie. Tym samym każda z tych wartości życiowych może być jednym z najważniejszych celów życiowych człowieka.

Jedną z tych wartości, bez której nie ma mowy o pełni szczęścia, jest posiadanie dziecka. Ale z tą wartością są nierozłącznie związane dwie kolejne: wychowanie i wykształcenie dziecka.

W tym miejscu przypominam, że w rozdziale pierwszym podkreśliłem, że boskim celem życia człowieka jest prokreacja. Został on wskazany przez Boga: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię” (Rdz 1, 28). Nie śmiem nawet porównywać mojego sposobu myślenia, jako zwykłego człowieka na Ziemi, do mądrości boskiej. Jednak ta zgodność nie bez powodu każe nam wiarygodnie przyjąć, że bardzo ważnym celem życia każdego człowieka i jego szczęścia z pewnością powinno być spłodzenie dziecka (dzieci), a następnie jego wychowanie i wykształcenie.

Mam jeszcze kolejne argumenty na dowód, że dzieci i ich wychowanie to jeden z głównych celów każdego człowieka na drodze do jego szczęścia. Proszę spojrzeć na moją definicję małżeństwa i wynikającego z niej najważniejszego celu, jaki ma osiągnąć związek małżeński w czasie trwania: małżeństwo to zalegalizowany, stały, miłosny związek dwojga ludzi odmiennej płci, trwający do końca życia, którego biologicznym i społecznym celem jest wydanie potomstwa (prokreacja) i jego wychowanie. I co Ty na to, drogi Czytelniku? Znowu mamy dalej idącą idealną zgodność celów, a więc: cel boski, cel każdego człowieka, jakim jest prawdziwe szczęście, oraz cel główny związku małżeńskiego.

Idźmy dalej. Jakie są cele funkcjonowania rodziny? Sięgnijmy zatem do rozdziału „O rodzinie” i sprawdźmy, jakie cele wynikają z mojej definicji rodziny: rodzina to wspólnota co najmniej trzech osób, w tym małżonkowie lub dwoje stałych partnerów i przynajmniej jedno dziecko, oparta na wzajemnej miłości oraz prowadząca wspólne gospodarstwo domowe. Najważniejszym celem i sensem życia rodziny jest zapewnienie opieki, wychowanie oraz przygotowanie do startu życiowego dziecka (dzieci). Mamy zatem kolejny dowód potwierdzający, że także w rodzinie najważniejszym celem jest dziecko (dzieci) oraz jego wychowanie, szeroko rozumiane, wraz z wykształceniem, opieką i zapewnieniem bezpieczeństwa.

Reasumując, wywodzę z tego następujący wniosek: każda próba zdefiniowania pojęcia „wychowanie” musi sprowadzać się przede wszystkim do wskazania podstawowego celu, jakiemu ma ono służyć.

Ponieważ celem nadrzędnym życia człowieka jest szczęście, stąd celem wychowania dziecka, a później dorosłego człowieka także musi być szczęście. Stąd też każda definicja wychowania powinna ten cel zawierać i właściwie go eksponować. W takim znaczeniu najprostsza i najkrótsza definicja szczęścia i jednocześnie moja odpowiedź na pytanie, co to znaczy wychować dziecko, brzmi:

Wychowanie dziecka to wszystkie niezbędne działania podejmowane przez rodziców i nauczycieli-wychowawców w okresie od urodzenia dziecka do jego pełnoletności, mające na celu jego szczęście jako dziecka i szczęśliwą przyszłość jako dorosłego człowieka.

Prosta prawda życiowa jest taka, że cały proces wychowawczy dziecka to przede wszystkim wychowanie do szczęścia. Szczęście dziecka – taki powinien być nadrzędny cel wszelkich poczynań rodziców, a także wszystkich wychowawców. Wszystkie trzy teoretyczne cele wychowania, czyli ukształtowanie dziecka na dorosłego człowieka pod względem fizycznym, moralnym i umysłowym, przygotowanie do życia w społeczeństwie oraz danie wykształcenia w określonym kierunku, są w istocie środkami do celu głównego całego procesu wychowania. Nadrzędnym celem wychowania dziecka na dojrzałego człowieka powinno być szczęście. Cóż bowiem będzie miał z tego człowiek w sile wieku, który w okresie wychowania został ukształtowany pod względem fizycznym, moralnym i umysłowym, przygotowany do życia w społeczeństwie i otrzymał wykształcenie, jeżeli nie osiągnie w swoim życiu prawdziwego szczęścia?

Kiedy na starość przyjdzie mu zrobić rachunek swojego życia, może z przykrością stwierdzić, że nie zaznał prawdziwej miłości albo nie spełnił się w małżeństwie i w rodzinie, nie miał dzieci i nic dobrego po sobie nie może pozostawić potomnym. A przecież to powinny być właśnie podstawowe wartości, które według mojej definicji szczęścia składają się na prawdziwe szczęście, czyli pełnię życia. Taki człowiek może nie doświadczyć szczęścia, bo nie wiedział, co to jest i nikt go do tego celu nie wychował.

 Reasumując, proces wychowywania dziecka powinien polegać na tym, aby dziecko:

– przez odpowiednie wychowanie i kształcenie zdobyło wiedzę o tym, jakie wartości mogą być jego prawdziwym szczęściem dziś i w przyszłości, gdy będzie dojrzałym, samodzielnym człowiekiem,

– przez wykorzystanie wiedzy o szczęściu, pozytywne wzorce najważniejszych wartości składających się na szczęście pokazywane przez rodziców i nauczycieli-wychowawców przygotowało się do wybrania i realizowania swojej drogi do szczęścia.

Wychować dziecko to znaczy:

– przekazać wiedzę, co może być prawdziwym szczęściem człowieka,

– nauczyć dziecko, jak zostać mądrym człowiekiem, aby osiągnąć ten cel, czyli wyrobić w nim umiejętności, jak żyć i pracować, aby osiągnąć prawdziwe szczęście.

To moja prosta i bardziej praktyczna życiowo odpowiedź na tytułowe pytanie rozdziału.

 Czego uczyć dziecko w procesie wychowania, aby to dawało mu szczęście dziś i stwarzało możliwość osiągnięcia prawdziwego szczęścia w dorosłym życiu?

Wystarczy wiedzieć, co składa się na prawdziwe szczęście, o którym mamy przekazywać wiedzę. Ty, drogi Czytelniku, dowiedziałeś się tego już wcześniej z rozdziału „O szczęściu”. Nie pozostaje mi nic innego jak przypomnieć, jakie uniwersalne wartości życiowe składają się na prawdziwe szczęście człowieka, zgodnie z moją definicją szczęścia jako pełni życia.

Na prawdziwe szczęście składają się:

– miłość (czyli kochać i być kochanym),

– małżeństwo przez spełnienie się w nim obojga partnerów,

– dziecko jako owoc świadomego rodzicielstwa,

– rodzina przez spełnienie się w niej jej członków,

– wychowanie i wykształcenie dziecka otwierające mu drogę do pełni życia,

– praca zawodowa dająca satysfakcję,

– samorealizacja przez twórcze życie i bezinteresowne czynienie dobra.

Skoro nadrzędnym celem wychowania powinno być prawdziwe szczęście, czyli pełnia życia, to każda z siedmiu wartości składających się na pełnię życia powinna być celem cząstkowym całego procesu wychowania. Oto mamy dokładną odpowiedź na pytanie, czego uczyć dziecko w procesie wychowywania.

Jeszcze raz doprecyzuję to tak:

W ramach wychowania dziecka do szczęścia, jako celu nadrzędnego, należy dążyć do przekazywania optymalnej wiedzy o siedmiu następujących wartościach składających się na prawdziwe szczęście człowieka: miłości, małżeństwie i innym stałym związku, dziecku, jego wychowaniu i wykształceniu, rodzinie, pracy zawodowej oraz samorealizacji przez twórcze życie i bezinteresowne czynienie dobra.

 Przy czym przekazywanie optymalnej wiedzy o tych siedmiu wartościach składających się na szczęście będzie realizacją celów cząstkowych procesu wychowania wyodrębnionych z celu procesu wychowania do szczęścia.

Świadome rodzicielstwo źródłem szczęścia rodziców i dziecka

Posiadanie dziecka oraz jego wychowanie, w tym wykształcenie, to kolejne dwie najważniejsze wartości życiowe do spełnienia na drodze do szczęścia, według mojej definicji prawdziwego szczęścia. I o tych dwóch wartościach będziemy mówić na tej stronie bloga. Szerzej o wszystkich wartościach, które mogą dać człowiekowi prawdziwe szczęście piszę w swojej książce pt.:” Jak żyć, aby osiągnąć prawdziwe szczęście, proste i praktyczne odpowiedzi na pytania wzięte z życia”.

Przypomnę, że prawdziwego szczęścia, które jest pełnią życia, człowiek może doświadczyć wówczas, gdy osiągnie siedem najważniejszych wartości to jest: oddanie we wzajemnej miłości, spełnienie w małżeństwie / związku partnerskim/, posiadanie dziecka / dzieci/, jego wychowanie i wykształcenie, szczęście w rodzinie, satysfakcja z pracy zawodowej oraz samorealizacja.

Rozpoczynając, mam nadzieję, tak ważną dyskusję na temat rodzicielstwa, świadomie chcę od razu „wsadzić kij w mrowisko”, w znaczeniu pozytywnym, zadając dwa pytania:

Czy zdrowy człowiek w wieku prokreacyjnym, który twierdzi, że nie chce mieć dzieci, może osiągnąć pełnię szczęśliwego życia?                                                                           Oraz drugie: Czy to co wyraża słowami na zewnątrz, mówi szczerze, czy też z jakichś przyczyn jest to jego „maska”?

Pytania zadaję nie bez kozery i od razu podaję dwa konkretne przykłady z mojej praktyki zawodowej.

Młoda, zdolna, wykształcona, szanowana kobieta na kierowniczym stanowisku, ale samotna, z uśmiechem stanowczo twierdziła, że jest zadowolona z życia i do szczęścia nie musi mieć dzieci. Przez następne lata, mimo iż jej kariera zawodowa nadal kwitła, nie potrafiła znaleźć partnera do życia. Od zawsze obracała się w kręgu znajomych, przyjaciół i kolegów z pracy. Kiedy zbliżała się do czterdziestki, / i to wiem z jej szczerej rozmowy ze mną/ świadomie doprowadziła do współżycia ze z góry upatrzonym mężczyzną, który według niej odpowiadał na ojca. I rzeczywiście się udało. Urodziła piękną córkę. Samotnie ją wychowała i wykształciła. Dziś córka pracuje za granicą. Matka nadal nie założyła stałego związku i mogę tylko powiedzieć, że nie wyglądała na osobę tryskającą szczęściem, a wręcz odwrotnie. Sprawa trafiła do mojej kancelarii w związku z postępowaniem spadkowym po zmarłym biologicznym ojcu.

Ten przykład nie jest odosobniony, szczególnie gdy chodzi o rozmijanie się zewnętrznej postawy z rzeczywistym myśleniem i dążeniami. A teraz spójrzmy na przykład drugi.

Starsze małżeństwo, klienci mojej kancelarii w sprawach majątkowych, zawsze przychodzili razem, dosłownie trzymając się za ręce. Emanowali na zewnątrz przywiązaniem, niezwykłą jak na swój wiek bliskością, wzajemnym szacunkiem. To był wzorcowy przykład miłości trzeciego wieku.

Kiedy małżonek ciężko zachorował, załamana żona zwróciła się o pomoc prawną na wypadek śmierci. W trakcie wielokrotnych rozmów okazało się, że nie mają zstępnych spadkobierców, bo nie mają dzieci, a dalsi krewni nie bardzo zasługują na dziedziczenie. Wzruszona kobieta, opowiedziała historię ich życia, w której mimo, iż materialnie żyli dostatnio, do pełni szczęścia brakowało im dzieci. Od dawna to przeżywali w ukryciu i w samotności we dwoje. Teraz okazało się, że cały, zdobyty ciężką pracą majątek, nie mają komu przekazać.

Myślę, że podobne przykłady każdy z czytelników może spotkać obok siebie. Muszę, jednak zwrócić uwagę, że w obu podanych przypadkach, smutnych skutków niedoceniania znaczenia rodzicielstwa w dążeniu do szczęścia, ludzie ci doświadczyli dopiero pod koniec swojej drogi życiowej. I tak dzieje się w życiu wielu ludzi.

Jak naprawdę rodzicielstwo wpływa na szczęście człowieka najczęściej doświadczamy i uzmysławiamy sobie w ostatniej fazie życia.

Nie zamierzam w tym krótkim tekście, podejmować wątku biologicznej istoty życia człowieka, jaką jest prokreacja. Nie będę także teraz przywoływał biblijnego nakazu ze Starego Testamentu „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię”, na dowód, że posiadanie dziecka jest wartością niezbędną do prawdziwego szczęścia. Oba te zagadnienia szerzej omówiłem w książce.

W tym artykule chciałbym zachęcić czytelników bloga do zastanowienia i ewentualnych wypowiedzi na zadane wyżej pytania.

Chciałbym, aby szczególnie młodsi czytelnicy, oprócz radosnego życia według zasady „carpe diem”, równocześnie poznawali na czym polega szczęście posiadania dziecka / dzieci/, bycia dobrą matką i dobrym ojcem, oraz satysfakcja z dobrego wychowania.

Ja wiem, że dziecko może być źródłem szczęścia, bo doświadczyłem i doświadczam tego na co dzień do dziś.

Bronisław